2025 yılı taban fiyat fiyatı yüzde 30,01 oranında artırım uygulanmasına karar verilerek 22 bin 104 lira olarak duyuruldu. 22 bin 104 lira olarak belirlenen minimum fiyata yönelik yansılar gelmeye devam ederken, iktisatçı Mahfi Eğilmez olması gereken taban fiyatı hesapladı.
‘Asgari Fiyattan Boğaz Tokluğuna Çalışma Ücretine’ başlıklı bir yazı kaleme alan iktisatçı Mahfi Eğilmez, satın alma gücü üzerinden taban fiyatın belirlenmesi gereken sayısı hesapladı.
OLMASI GEREKEN
Asgari fiyatın, çalışanın besin, konut, giysi, sıhhat, ulaşım, kültür üzere zarurî muhtaçlıklarını karşılamaya yetecek bir fiyat olması gerektiğini tabir eden Eğilmez, “Asgari fiyat: Çalışanlara olağan bir çalışma günü karşılığı ödenen ve emekçinin besin, konut, giysi, sıhhat, ulaşım ve kültür üzere zarurî gereksinimlerini günün fiyatları üzerinden taban seviyede karşılamaya yetecek ücreti’ söz eder. Bu tariften anlaşılacağı üzere minimum fiyatın, personelin besin, konut, giysi, sıhhat, ulaşım, kültür üzere zarurî gereksinimlerini taban seviyede karşılamaya yetecek bir fiyat olması gerekiyor” tabirlerini kullandı.
PEKİ TABAN FİYATI NASIL HESAPLADI
Eğilmez, iktidarın taban fiyat hesabına ait “2024 yılının ortalama enflasyonunu TÜİK’in TÜFE endeksi üzerinden hesaplarsak yüzde 60 olarak buluyoruz. 2025 yılsonu için OVP kestirimi yüzde 17,5’i gösteriyor. 2024 yılının yüzde 45 ile tamamlanacağını varsayarsak 2025 yılının ortalama enflasyonu (OVP’deki çok optimist kestirimi temel alsak bile) kabaca yüzde 30 çıkar. Hükümet, taban fiyat artışını sanrım bu türlü bir hesaba nazaran yüzde 30 olarak yaptı. Halbuki hesabın doğrusu yıllık ortalama enflasyonun alınmasıyla yapılmalıydı. Zira fiyat bir yıl boyunca her ay alınıyor ve fiyatlar da birebir müddette her ay değişiyor” dedi.
ASGARİ FİYAT NE KADAR OLMALIYDI?
Satın alma gücü üzerinden belirlenmesi gereken taban fiyatı hesaplayan Eğilmez, “Yapılması gereken artış yüzde 45’tir” diyerek şu sözleri kullandı:
“2024 ortalaması yüzde 60, 2025 varsayımı ortalaması yüzde 30 olduğuna nazaran bunların ortalaması yüzde 45 eder. Yüzde 45’i temel alır ve 2024 yılı için belirlenmiş 17.002 liralık taban fiyatı de hakikat belirlenmiş bir temel olarak kabul edersek 2025 yılı için belirlenecek minimum fiyatın (17.002 x 1,45 =) 24.653 liradan az olmaması gerekirdi. Esasen bu hesap 2024 yılı boyunca kaybedilen satın alma gücünü yerine koymak bakımından da hakikat bir hesaptı. 2024 yılsonunda enflasyon yüzde 45 olacak üzere görünüyor.
Bu durumda 17.002 liralık taban fiyatın satın alma gücü 2024 yılı sonunda (17.002 / 1,45 =)11,726 liraya gerilemiş olur. 2024 yılının minimum fiyatının satın alma gücüne geri gelebilmek için yapılması gereken artış yüzde 45’tir. Ki o da bizi üstte değindiğimiz 24.653 liraya götürür.”